دیدگاه آیت الله محمد ابراهیم جناتی (حفظه الله) درباره تغییر جنسیت
بخش اول- تغییر جنسیت پیش از ازدواج
پرسش 1: آیا تغییر جنسیت پیش از ازدواج جایز است یا خیر؟
پاسخ: تغییر در جنسیت به جنس مخالف در شخصی که واقعاً مرد یا زن باشد، هر گاه از راه عمل جراحی توسط پزشک خبره ممکن باشد مانعی ندارد، ولی باید از مقدمات حرام که لمس و نظر باشد اجتناب شود و اگر از آن‌ها اجتناب نشد، از تغییر در جنسیت مانع نمی‌شود.
پرسش2: کسی که براساس موازین زن یا مرد است، ولی عضو جنس مخالف را هم دارد، آیا جایز است آن را از بین ببرد؟
پاسخ: شخصی که بر طبق موازین شرع زن یا مرد است، ولی عضو اضافی و ناقص جنس مخالف را دارد (خنثای غیر مشکل)، می‌تواند عضو اضافی و ناقص خود را از بین ببرد و نیز می‌تواند با تقویت عضو اضافی و ناقص، تغییر جنسیت دهد، البته اگر با عمل جراحی امکان پذیر باشد.
پرسش 3: آیا خنثای مشکل می‌تواند از راه عمل جراحی جنسیت خود را مشخص کند؟
پاسخ: شخصی که نه زن است و نه مرد (خنثای مشکل)، جایز است از راه عمل جراحی توسط پزشک خبره، زن بودن و یا مرد بودن خود را مشخص کند، ولی باید این کار مستلزم حرام نباشد و هرگاه مستلزم آن شود، مانع تشخیص که برای او از راه جراحی پدید آمده، نمی‌شود.
پرسش 4: زنی که تمایلات مردی در خود احساس می‌کند، آیا می‌تواند در تغییر جنسیت خود اقدام نماید؟
پاسخ: زنی که در خود تمایلاتی هم چون تمایلات مردان احساس می‌کند یا برخی از آثار مردی را در خود می‌بیند، واجب نیست خود را تبدیل به جنس مخالف نماید، اگر چه بر آن تمکن و توانایی داشته باشد.
پرسش 5: مردی که تمایلات زنی در خود ببیند، آیا می‌تواند جنس خود را تغییر دهد؟
پاسخ: مردی که خود تمایلات هم چون تمایلات زنان احساس می‌کند یا برخی از آثار زنی را در خود مشاهده می‌کند و می‌تواند جنس خود را تغییر و تبدیل به زن نماید، واجب نیست این کار را انجام دهد.
پرسش 6: کسی که واقعاً مرد است، ولی ظاهراً در جنس زن قرار دارد، آیا جایز است اقدام به عمل جراحی نماید و واقع امر را آشکار سازد؟
پاسخ: اگر کسی ظاهراً در جنس مخالف قرار دارد، ولی واقعاً از آن جنس محسوب نیست و عمل جراحی جنسیت وی را واقعاً تغییر نمی‌دهد، بلکه آن چه را که پنهان است آشکار می‌نماید، در این فرض واجب است که آثار جنس واقعی را رعایت کند. بر این اساس، اگر بداند واقعاً مرد است، باید آن چه راکه بر مردان واجب و حرام است رعایت کند؛ اما تغییر ظاهر و کشف آن چه که پنهان است با عمل جراحی واجب نیست، مگر در صورتی که عمل به تکالیف شرعی جز به آن امکان نداشته باشد، در این صورت باید آن را عملی کند.
بخش دوم- تغییر جنسیت پس از ازدواج
پرسش7: ازدواج زنی که تغییر جنسیت از راه عمل جراحی داده و مرد شده و احکام شرعی آن را بیان فرمایید؟
پاسخ: اگر زنی پس از ازدواج تغییر جنسیت دهد و مرد شود، ازدواج او از هنگامی که تغییر جنسیت برای او حاصل شد، باطل می‌شود و مرد باید نصف مهر را –در صورتی که با او آمیزش نکرده باشد- یا تمام مهررا- در صورتی که با او آمیزش کرده باشد- به وی بپردازد. هم چنین است حکم مردی که پس از ازدواج با زنی تغییر جنسیت دهد، ازدواجش از هنگامی که تغییر پدید آمد، باطل می‌شود و در صورت آمیزش تمام مهر و در غیر این صورت، نصف مهر را باید به او بدهد.
پرسش 8: زنی که در زمان عِدّه تغییر جنسیت داده وظیفه‌اش چیست؟
پاسخ: اگر کسی در زمان عدّه تغییر جنسیت دهد، عدّه‌اش ساقط می‌شود حتی عِدّة وفات.
پرسش 9: حکم برادر و خواهری که از راه عمل جراحی تغییر جنسیت داده‌اند از نظر احکام شرعی چه می‌باشد؟
پاسخ: هرگاه برادر و خواهری تغییر جنسیت دهند، باعث قطع نسبت بین آن‌ها نمی‌شود، برادر خواهر و خواهر برادر می‌شود و اگر عمویی تغییر جنسیت دهد به عمه و عمه اگر تغییر جنسیت دهد به عمو و اگر دایی تغییر جنسیت دهد به خاله و اگر خاله تغییر جنسیت دهد به دایی تبدیل می‌شود.
آیت الله محمد ابراهیم جناتی، رسالة توضیح المسائل (استفتاءآت)، ج2، ص 254- 256.