دیدگاه امام خامنه ای (حفظه الله) درباره تغییر جنسیت
دیدگاه امام خامنه ای (حفظه الله) درباره تغییر جنسیت
«پرسش1- تغییر جنسیت مرد به زن، و زن به مرد و ملحق کردن خنثی به زن یا مرد با عمل جراحی چه حکم دارد؟
پاسخ: در مورد خنثی، نیز در موردی که فائدة معتنی به عُقلایی در تغییر جنسیت باشد اشکال ندارد.»[1]
«پرسش 2- در مورد تغییر جنسیت با توجه به این که از نظر طبی این عمل (در غیر از خنثی) به تعبیر اطبا تنقیص جنسیت محسوب میشود، بعضاً با مواردی اطبا مواجهاند که شخص از نظر ظواهر بدن بدون هیچ شبههای یا مرد است یا زن، ولی دارای تمایلات احساسات و عواطف جنس مخالف است. بسیاری از این افراد میگویند: اگر این تغییر صورت نگیرد انتحار (خودکشی) خواهیم کرد (و تا به حال این مسأله پیش آمده) و با توجه به این که آمارهای عملی نشان میدهد این گونه افراد 6 الی 16 ماه بعد از وضعیت جدید پشیمان خواهند شد، آیا اطبا در این گونه موارد که با تهدید انتحار مواجهاند، میتوانند از باب این که حفظ نفس مقدمتر از حفظ عضو است این عمل را انجام دهند؟ و آیا اصولاً این عمل برای خود چنین شخصی حرام است یا جایز؟
پاسخ- تغییر جنسیت برای شخص و به درخواست شخص اشکال ندارد حتی اگر چه جلوگیری از اقدام بر انتحار متوقف بر ان نباشد و یا اصلاً خطر انتحاری در بین نباشد.»[2]
پرسش 3: ما هو حکم اجراء العملیة الجراحیة لإلحاق الخنثی بالمرأة أو بالرجل؟
پاسخ: لا مانع من ذلک فی نفسه، و لکن یجب التحرز عن المقدمات المحرمة.
پرسش 4: اگر زن یا مرد پس از ازدواج، تغییر جنسیت دهد، حکم ازدواج قبلی چگونه است؟ در صورت بطلان، آیا مرد باید مهریة زن را تماماً بپردازد؟
پاسخ: ازدواج از حال تغییر [جنسیت] باطل میشود، و اگر بعد از دخول بوده تمام مهر ثابت میشود، و چنان چه قبل از آن بوده حکم به تنصیف مهر معلوم نیست.
«پرسش 5- الف) آیا زنان بدون رحم، فاقد تخمدان یا با تخمدان معیوب یا دو جنسیها و مردانی که قبلاً زن بودهاند و با تغییر جنسیت به مرد تبدیل شدهاند، که همگی آنها حامله شدنشان محال است، در نگه داشتن عدّه، آیا به دختران قبل از بلوغ (غیر مدخوله) و یائسه ملحق میشوند؟
ب) آیا چنین زنانی میتوانند به عقد نکاح کسی در آیند؟
ج) آیا نفقة سپری شدن عدّه به آنها تعلق میگیرد؟ و آیا طلاق چنین زنهایی بائن است یا رجعی؟ و اصولاً بفرمایید آیا اصل در طلاق، باین است یا رجعی؟ یا این که اصلاً جای تأسیس اصل نیست؟
پاسخ- الف) ملحق نیستند.
ب) اگر زن هستند با وجود سایر شرایط مانعی ندارد.
ج) اگر طلاق آنها رجعی است، نفقه به آنها تعلق میگیرد و در رجعی یا باین بودن طلاق، اصل خاصی قابل تأسیس نیست و موارد مختلف است. انشاءالله موفق باشید.»[3]
پرسش- برخی از افراد در ظاهر مذکر هستند، ولی از جهات روحی و روانی ویژگیهای جنس مونث را دارند و تمایلات جنسی زنانه در آنان به طور کامل وجود دارد و اگر مبادرت به تغییر جنسیت نکنند به فساد میافتند. آیا معالجة آنان از طریق انجام عمل جراحی جایز است؟
پاسخ - عمل جراحی مذکور برای کشف و آشکار کردن واقعیت جنسی آنان اشکال ندارد، به شرطی که این کار مستلزم فعل حرام و تربت مفسدهای نباشد.[4]
پرسش6- انجام عمل جراحی برای الحاق فرد خنثی به زن یا مرد چه حکمی دارد؟
پاسخ- این کار فی نفسه اشکال ندارد، ولی واجب است از مقدمات حرام پرهیز شود.[5]
[1] . ر.ک: مرکز تحقیقات فقهی قوة قضاییه، گنجینة آرای فقهی و قضایی، پاسخ سؤال 5256.
[2] . همان، شمارة 5280.
[3] . همان، ش 5751.
[4] . ر.ک: آیت الله خامنهای، رسالة اجوبة الاستفتاءآت، (تهران: الهدی، 1380)، ص 70؛ و نیز مراجعه شود به این آدرس اینترنتی: http://farsi.khamenei.ir/treatise-content?uid=21&tid=4
[5] . همان.